Har du forstått kapittelet? Test deg selv:
I et nøtteskall
Folk i Noreg har nok i mange hundre år opplevd at dei var annleis enn danskar og svenskar. Men det kan diskuterast kor mange og kven som opplevde seg som norske i hundreåra frå år 1000 og frametter. Men frå siste halvdel av 1700-talet vakna interessa for meir kunnskap om Noreg i den norske eliten. Før 1814 vi ser dette seg som patriotisme, kjærleik til fedrelandet. Men det låg ikkje noko politisk krav om lausriving frå unionen med Danmark i dei mange kraft patriotiske songane.
Med 1814 kom det ei endring i dette. Med feste både i opplysningsideala og i romantikkens idear blei det i løpet av 1800-talet drive ei brei kartlegging av kva som særprega norsk kultur og norske menneske. Målet var å bevise at Noreg hadde sin eigen, særmerkte kultur. Det ekte norske fann ein i bondekulturen, i folkediktinga, i naturen og i den gamle historia – i tida før unionane.
Mange av dei førestillingane om det norske som blei forma på 1800-talet, lever framleis i nordmenns tankar om seg sjølv og det typisk norske. Det store spørsmålet er no: Kva slags førestillingar om det nor ske vi har behov for i dag, i ein nasjon som har endra seg mykje sidan tida da vikingar og sjølveigande bøn der blei trekte fram som idealnordmenn?