Litteratur og verdier – Folkedikting
Finn dei rette omgrepa: Kapittel 4 - lesemåtar – test deg sjølv
Fyll inn rett ord. Det skal vere eitt ord på kvar ledig plass. Samanhengen i teksten kan gje deg tips om kva som er rett ord. Kanskje må du også bruke boka. Hugs også at dette er ein tekst på nynorsk, så orda du fyller inn, må også stå på nynorsk og ha korrekt bøying.
Ein lesemåte der du leitar etter kva forfattaren har meint med teksten, kallar vi ein lesemåte. Her ser ein etter parallellar mellom forfattaren sitt eige liv og den aktuelle . Eit eksempel: Harry Potter er . Dersom vi forklarer dette med at forfattaren, J.K. Rowling, sjølv misste mora si medan ho skreiv, brukar vi ein lesemåte. Teksten blir eit resultat av forfattaren si spesielle , og teksten får ekstra meining når vi veit noko om forfattaren.
Ein lesemåte der du leiter etter meining i sjølve teksten, kallar vi ein lesemåte. Gjennom å studere strukturane i , kan ein forstå kva han formidlar. Ved å studere korleis personane er skildra, altså , bruken av og oppbygginga av finn ein meininga i teksten. Kva som var forfattaren sin blir uinteressant i ein slik lesemåte. Eit eksempel: I Harry Potter-bøkene finn vi ein tydeleg helt med eit , altså noko han skal oppnå eller overvinne, slik det er beskrive i aktantmodellen.
Men dersom vi er ute etter å finne ut kva for verdiar og haldningar ein tekst formidlar, må vi bruke ein annan lesemåte, nemleg den lesemåten. Vi leitar då ikkje berre i teksten etter meining, men også i , altså det som ligg rundt teksten, slik som tida då han vart skriven, kvar han vart skriven osv. Vi ser då på teksten som eit resultat av konteksten. Eit eksempel: I møte med Harry Potter er vi interesserte i kvifor teksten oppstår rundt år 2000, og kva teksten fortel oss om vår eiga samtid. Vi ser då Harry Potter som ein typisk som skal redde verda.
Intertekst old
Ordlotto I: Kapittel 4 – Folkedikting, mytar og samtidstekstar – test deg sjølv